ẢO MỘNG LEHMAN BROTHERS

Biên dịch: Trinh Thanh Thủy, Lê Đình Chi

NXB Trẻ

“Vậy là, vào buổi sáng tháng 6 năm 2005 ấm áp đẹp trời đó, khoảng bốn mươi lăm người có mặt gồm tất cả giao dịch viên lẫn nghiên cứu viên, và bất cứ ai không thể nhận ra đây là một cuộc họp quan trọng chắc rằng không có mắt. Không khí như đặc lại… Mike thẳng thắn cáo buộc vô số sự thổi phồng trong hệ thống: tiền không phải là tiền thật, giá nhà cũng không phải là giá thật, những khoản vay thế chấp chẳng dựa trên một định nghĩa có thật nào mà ông từng biết…”

“Có không ít những chú bò tót trẻ trong căn phòng, lúc này đang khẽ nhún vai và đưa mắt lơ đãng ngó lên trần nhà, những chú nhóc chưa biết sợ là gì giờ đang nằm giữa trung tâm cơn bão đang thổi tới.”

Và ngày 15 tháng 9 năm 2008, người khổng lồ Lehman Brothers chính thức nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Nước Mỹ choáng váng. Thị trường chấn động. Vậy là định chế tài chính hơn 150 tuổi, ngân hàng đầu tư lớn thứ tư của Mỹ đã bị xóa tên khỏi bản đồ tài chính thế giới. Nhiều chữ “Nếu” được đặt ra, nhiều bài học được nhắc tới… Nhưng dù gì đi nữa, 25.000 nhân viên đã thất nghiệp, một khối tài sản khổng lồ đã bốc hơi, và 5 ngân hàng đầu tư lớn nhất phố Wall nay chỉ còn lại 2 (Goldman Sachs và Morgan Stanley).

Đã có nhiều sách viết về câu chuyện mà chúng ta đã biết kết cục, nhưng khó có quyển sách nào thể hiện được sự giận dữ, đắng cay và bất lực của một người trong cuộc được như “Ảo mộng Lehman Brothers”, do Lawrence McDonald, một trong số những chuyên gia cấp cao của tập đoàn ngân hàng này kể lại và nhà văn Patrick Robinson là người chấp bút. Qua cuốn sách, chúng ta sẽ có cơ hội theo dõi chặng đường từ khi những dấu hiệu mờ nhạt của cuộc suy thoái bắt đầu mon men gặm nhấm ngành ngân hàng đầu tư Mỹ, những nguy cơ dẫn đến kết cục bi thảm được báo trước, cho đến ngày mọi thứ sụp đổ với Lehman Brothers.

Qua cuốn sách với một hành văn cực kỳ sinh động và những vấn đề gay cấn luôn được giấu kín dần dần hé lộ, chúng ta sẽ hiểu thêm những tình tiết trong các vụ giao dịch mang lại lợi nhuận mà bất cứ ngân hàng đầu tư nào cũng thèm muốn, nhưng với mức rủi ro mà bất cứ chuyên gia ngân hàng truyền thống nào cũng phải giật mình. Và chúng ta sẽ thấy được sự khốc liệt ngay cả trong những hoạt động thường ngày của một trong những tên tuổi tiêu biểu nhất của thế giới tài chính.

Bao trùm lên trên hết là một nỗi da diết, khổ đau và trăn trở của nhân vật chính khi anh và những đồng nghiệp của mình đã nhận ra những nguy cơ treo lơ lửng, nhưng đành bất lực nhìn nơi gắn bó với mình chao đảo từng ngày và sụp đổ…

Tất cả hậu quả đó bắt đầu từ khi quá trình đi vay kết hợp đầu tư rủi ro của Lehman liên tục "tăng trưởng" một cách mạnh mẽ theo cả hai nghĩa tích cực lẫn tiêu cực… Cho đến một đêm khi George Walker IV – thành viên điều hành của tập đoàn, gọi điện cho người em họ của mình – tổng thống George William Bush, và nhận được câu trả lời từ nhân viên trực điện thoại: “Xin lỗi ông Walker, nhưng lúc này tổng thống không thể trả lời điện thoại của ông được.”

Sáng hôm sau, Lehman Brothers đã sụp đổ.Và điều đó đánh dấu một trận bão tài chính lớn vào bậc nhất trong lịch sử nhân loại, cuốn theo nhiều hệ lụy rộng khắp đối với thế giới tài chính toàn cầu, đặt các chính phủ và nhân dân thế giới trước những thác thức khổng lồ.

Một năm trôi qua sau ngày đen tối đó. Những bài học và cảnh báo từ số phận đáng buồn của ngân hàng đầu tư lớn thứ tư nước Mỹ vẫn như mới nguyên, đặc biệt khi phố Wall có vẻ như đã tạm quên đi cú sốc mang tên Lehman Brothers, thể hiện trong những khoản lời lớn và thưởng hậu cùng nhiều vụ làm ăn lợi nhuận kếch sù. Tuy nhiên ẩn chứa đâu đó vẫn còn vô số nguy cơ mà nếu những người hôm nay không tỉnh táo, cái giá họ phải trả cho những bài học chưa thuộc sẽ còn lớn hơn nhiều.

Cuốn sách sẽ là một tài liệu tham khảo vô cùng bổ ích và lý thú đối với những ai quan tâm đến kinh tế và những bài học về điều hành doanh nghiệp, thậm chí còn ôm trùm những mảng hiện thực quan trọng mà nhờ đó, chúng ta hiểu thêm về những gì thực sự đang diễn ra trong nền kinh tế, tài chính toàn cầu.

                                                           Đặng Vĩnh Thắng (NXB Trẻ)